VIÊM XOANG LÔNG DƯỚI DA VÙNG CÙNG CỤT (KYST PILONIDAL) BỆNH NHIỄM TRÙNG HIẾM GẶP VÙNG CÙNG CỤT

BỆNH VIÊM XOANG LÔNG LÀ GÌ?

Viêm xoang lông là bệnh lý viêm nhiễm mạn tính tổ chức dưới da vùng mông phía sau xương cùng cụt, biểu hiện bằng các lỗ rò nhỏ ở rãnh liên mông chảy dịch, sưng tấy mủ từng đợt, có khi tạo ổ mưng mủ lớn khiến cho người bệnh đau đớn.

Phía trong các xoang lông nhiễm khuẩn thường có lông, dịch mủ và tổ chức hoại tử chính vì vậy nhiều ý kiến cho rằng cơ chế bệnh sinh của bệnh là do các sợi lông phát triển ngược chiều vào trong tổ chức mỡ dưới da thay vì phát triển ra ngoài da và gây nên phản ứng viêm tại chỗ.

Bệnh thường gặp ở nam giới, trẻ tuổi, cơ địa nhiều lông, những người có công việc phải ngồi nhiều như lái xe…tuy nhiên cũng có thể gặp ở nữ trong một số ít trường hợp.

Hình 1: viêm xoang lông khởi phát bằng các ổ viêm quanh các sợi lông

NGUYÊN NHÂN, CƠ CHẾ BỆNH SINH

Nguyên nhân chính xác của bệnh đến nay chưa rõ ràng, tuy nhiên đại đa số các ý kiến cho rằng bệnh phát sinh do sự kết hợp của một số yếu tố như: sự thay đổi về Hoormon trong cơ thể( vì chỉ xuất hiện sau tuổi dậy thì), sự phát triển của lông, ma sát từ quần áo hoặc từ việc ngồi lâu.

Các hoạt động gây ma sát như ngồi nhiều có thể khiến cho lông vùng sau xương cùng cụt bị cắt đứt và phát triển quặt ngược vào tổ chức dưới da thay vì chồi ra ngoài. Sự phát triển bất thường này của lông có thể gây nên một phản ứng miễn dịch tại chỗ tạo thành một ổ viêm nhiễm quanh các sợi lông, các ổ nhiễm khuẩn này khi vỡ tạo thành các lỗ dò ở rãnh liên mông gây chảy dịch, viêm nghiễm, sưng tấy từng đợt.

TRIỆU CHỨNG BỆNH

Ở thời kỳ đầu, bệnh nhân có thể không có triệu chứng, và phát hiện duy nhất có thể gặp là một vết lõm hoặc lỗ dò trên da (đường xoang) trong vùng da ở rãnh liên mông phía sau xương cùng cụt. Tuy nhiên, khi các xoang lông bị nhiễm trùng có thể gặp các triệu chứng sau:

Đau khi ngồi hoặc đứng
Một khối căng, tấy, đỏ, đau vị trí rãnh liên mông
Có thể thấy mủ hoặc máu chảy ra từ áp xe, gây mùi hôi
Một số trường hợp có thể thấy tổ chức lông nhô ra từ tổn thương cùng với mủ
Nếu ổ viêm nhiễm lớn bệnh nhân có thể có dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân: sốt, môi khô, lưỡi bẩn

CHUẨN ĐOÁN

Khi có các triệu chứng nghi ngờ đến bệnh viêm xoang lông cần đến khám bác sỹ chuyên khoa để có chẩn đoán xác định

Thông thường bệnh nhân sẽ được chỉ định siêu âm và chụp cộng hưởng từ để chẩn đoán phân biệt với một số bệnh viêm nhiễm khác như: dò hậu môn, thoát vị màng não tuỷ, khối u…

Hình 2: Bệnh viêm xoang lông (A: Giai đoạn abces; B: giai đoạn hình thành lỗ dò)

BIẾN CHỨNG CỦA BỆNH VIÊM XOANG LÔNG

ĐIỀU TRỊ

Phẫu thuật là phương pháp điều trị duy nhất có thể chữa khỏi bệnh. Tuỳ theo hình thái bệnh sẽ có phương pháp phẫu thuật khác nhau.

Nếu bệnh nhân đến viện trong tình trạng xoang lông viêm nhiễm, mưng mủ, sưng tấy: phương pháp phẫu thuật sẽ là rạch dẫn lưu ổ mủ, kết hợp dùng kháng sinh và chăm sóc tại chỗ
Nếu bệnh nhân không có tình trạng viêm mủ tại xoang lông: bệnh nhân sẽ được phẫu thuật cắt bỏ xoang lông viêm: phẫu thuật sẽ cắt bỏ lấy đi toàn bộ xoang lông viêm. Sau khi cắt bỏ, vết mổ được khâu kín lại ngay hay để hở để tự liền sẹo. Cách này hiện nay được đa số các phẫu thuật viên sử dụng, và cho kết quả tốt với tỷ lệ tái phát thấp khoảng 5%.

Các phẫu thuật truyền thống mặc dù cho kết quả khá tốt tuy nhiên có nhiều hạn chế như:

Sau mổ bệnh nhân thường để lại sẹo lớn vùng rãnh liên mông do đó bệnh nhân thường đau nhiều và kéo dài sau mổ
Vì tổ chức da vùng rãnh liên mông thường căng và ẩm ướt do đó vết thương thường lâu liền, trung bình 4- 6 tuần. Do đó bệnh nhân mất nhiều thời gian chăm sóc vết thương, hồi phục sức khoẻ muộn

PHẪU THUẬT NỘI SOI TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM XOANG LÔNG- KỸ THUẬT ÍT XÂM LẤN, KHÔNG ĐAU SAU MỔ

Đây là kỹ thuật mới được áp dụng trong điều trị viêm xoang lông, và cho kết quả rất tốt. Phẫu thuật viên sẽ sử dụng một ống kính nội soi nhỏ(3mm) luồn vào trong đường rò để làm sạch và lấy hết tổ chức hoại tử và lông ở trong các xoang viêm. Sau mổ bệnh nhân chỉ để lại một sẹo nhỏ khoảng 5- 10mm trên da do đó gần như không đau.

Phẫu thuật nội soi điều trị viêm xoang lông hiện được áp dụng rộng rãi trên thế giới. Trung tâm kỹ thuật cao và tiêu hoá Hà Nội- Bệnh viện Xanh pôn là đơn vị đầu tiên triển khai kỹ thuật này tại Việt Nam.

Phẫu thuật có nhiều ưu điểm so với kỹ thuật mổ truyền thống:

An toàn: vì phẫu thuật viên có thể nhìn và điều trị đường rò trực tiếp bằng mắt thường
Do sẹo mổ nhỏ(5- 10mm) nên gần như bệnh nhân không đau sau mổ
Bệnh nhân được ra viện sớm, sau mổ 1 ngày
Hồi phục sức khoẻ sớm và có thể quay trở lại công việc sau 2- 3 ngày
Thẩm mỹ: do sẹo mổ rất nhỏ

Phẫu thuật kinh điển: Lấy bỏ toàn bộ xoang lông viêm, để lại sẹo mổ lớn, sau mổ bệnh nhân đau nhiều, chậm hồi phục( sau 4-6 tuần)